Avustralya, ABD ve İngiltere’nin AUKUS ittifakından sonra ABD ile Avrupa karşı karşıya geldi.
ABD, İngiltere ve Avustralya’nın oluşturduğu askeri ittifak dünya kamuoyunun gündemini meşgul etmeye devam ediyor.
16 Eylül’de açıklanan ve AUKUS olarak anılan üçlü güvenlik anlaşması, Batı İttifakı’nda kriz yarattı.
Trump dönemiyle başlayan ve Biden yönetiminin de devam ettirdiği Hint-Pasifik söylemi, AUKUS ittifakının da temel söylemini oluşturuyor.
Anlaşma; ABD, Avrupa’yı küçümsüyor yorumlarına sebep olurken ABD’nin nükleer tahrik teknolojisini İngiltere dışında bir müttefikle ilk kez paylaşması noktasında da önemli.
FRANSA İLE BAŞLAYAN KRİZ
İlk olara AUKUS çerçevesinde Avustralya’nın, Fransa’dan alacağı denizaltıları iptal edip, İngiltere ve ABD’yle nükleer güçle çalışacak denizaltı antlaşmasına vardığını açıklaması, Fransa’nın tepkisine yol açtı.
Anlaşmanın iptalini ihanet olarak değerlendiren ve “Sırtımızdan vurulduk” diyen Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, yaptığı açıklamada “Gerçek bir ittifakta birbirinizle konuşursunuz, bir şeyleri saklamazsınız, karşı tarafa saygı duyarsınız ve bu yüzden bu, gerçek bir krizdir.” ifadelerini kullandı.
Anlaşma sonrası ABD ve Fransa, Irak Savaşı’ndan bu yana en düşük diplomatik seviyeye geri döndü
ÇİN’E KARŞI KOYMA
İngiltere ve ABD’li yetkililer, ittifakın Pekin’e karşı koymayı amaçlamadığını vurguluyor ancak uzmanlar bölge stratejisinde köklü bir değişikliğe işaret ediyor.
AVUSTRALYA’YA ÇİN KARŞISINDA DESTEK
Pekin, bölgedeki askeri kapasitesini hızla genişletiyor. AUKUS anlaşmasıyla faaliyete geçecek nükleer denizaltılar, Avustralya Donanması’na; Çin’in giderek daha güçlü hale geldiği Güney Çin Denizi’ne girme, varlıklarını koruma ve devriyeler yürütme yeteneği veriyor.
ÇİN’İN TEPKİSİ
Anlaşmaya Çin, ‘bölgesel barış ve istikrarı baltalıyor’ tepkisi gösterdi.
AUKUS anlaşmasının imzalanmasından sadece bir gün sonra Çin, Tayvan hava sahasında savaş jetlerinin de aralarında olduğu 10 uçağı ile gövde gösterisi yaptı.
Tayvan yönetimi, alarma geçerek jetleri geri döndürmek için füze savunmasını etkinleştirdi.
“NÜKLEER SİLAHLARIN YAYILMASININ ÖNLENMESİNE ZARAR VERİR”
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian da, 3 ülkenin “bölgesel barış ve istikrara ciddi şekilde zarar verdiğini, silahlanma yarışını yoğunlaştırdığını ve uluslararası nükleer silahların yayılmasını önleme çabalarına zarar verdiğini” söyledi.
ABD’NİN MÜTTEFİKLERİ RAHATSIZ
ABD’nin müttefikleri kazanmak konusundaki eğiliminde bu hızlı değişiklik ve tutarsızlık da ABD’nin tek taraflı menfaatinin ortak güvenlik ve menfaatlerden üstte tutulması da Trump yönetimi ile söylemi farklı eylemi aynı bir Biden yönetimiyle karşı karşıya olduğumuz izlenimini veriyor.
ABD İLE AB ARASINDA KOPMALAR
AUKUS ve nükleer denizaltı hadisesi sonrası herhalde kimse NATO’da ABD’nin Batılı müttefiklerini, Amerikan/NATO savunma teminatı konusunda da ikna edemez. Kısaca bu kısır döngü, AB, iktisadi ve politik alanda da kazanımlar sağlamazsa yeni kopuş süreçlerini beraberinde getirebilir. İşte ABD’nin AB için açmış olduğu parlak gelecek!
